Knowledge EconomyWhat is KM?Defining the knowledge economyสังคมเศรษฐกิจความรู้ความรู้เป็นปัจจัยพื้นฐานของทุน ในการสร้างความได้เปรียบทางการแข่งขันKnowledge-Based Economy ซึ่งมีชื่อเรียกอื่น ๆ อีกมากมาย เช่น Knowledge-Based Societies, Knowledge Economy, Personalized Economy, New Global Economy, Learning Economy, Flexible Specialization ฯลฯ โดยกลุ่มที่ 1 ส่วนใหญ่หมายถึง Knowledge-Based Economy อันได้แก่ การที่ความรู้ (Knowledge) เป็นปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและการพัฒนาแบบยั่งยืน ในขณะที่ยังไม่ได้มีการบัญญัติศัพท์ภาษาไทยอย่างเป็นทางการ ซึ่งเราอาจได้ยินในชื่อ เศรษฐกิจพึ่งพาความรู้ วิทยเศรษฐกิจ เศรษฐกิจแห่งปัญญาและการเรียนรู้ ในที่นี้จะขอเรียก Knowledge-Based Economy ว่าสังคมเศรษฐกิจความรู้
ความหมายหรือแนวคิดเรื่องสังคมเศรษฐกิจความรู้ขององค์การเวทีระหว่างประเทศ ได้แก่
1. องค์การความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (Organisation for Economic Cooperation and Development: OECD) OECD ใช้คำว่า Knowledge-Based Economy ในการเรียกสังคมเศรษฐกิจความรู้ โดยเน้นมิติทางเศรษฐกิจมากว่ามิติด้านอื่นๆ ในการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ มีเป้าหมายสำคัญของการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ เพื่อเพิ่มผลผลิต เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ซึ่งจะนำไปสู่ความเจริญเติบโตอย่างยั่งยืน มีความรู้เป็นปัจจัยการผลิตและการเรียนรู้เป็นกระบวนการที่สำคัญที่สุดของการพัฒนา ความมั่งคั่งของเศรษฐกิจขึ้นอยู่กับการสร้างความรู้ และระดับการไหลเวียนของความรู้ในระบบเศรษฐกิจ
2. ธนาคารโลก (The World Banks) ธนาคารโลกมองว่าศูนย์กลางของปัญหาการพัฒนาคือปัญหาเกี่ยวกับความรู้ โดยเงินเป็นสินค้าอย่างหนึ่ง ในขณะที่การมีความรู้และรู้ว่าจะต้องทำอะไร เป็นสิ่งสำคัญที่สุด ความได้เปรียบโดยเปรียบเทียบแบบยั่งยืนในสังคมเศรษฐกิจความรู้ คือความสามารถในการเรียนรู้ได้รวดเร็วกว่าคู่แข่ง
3. คณะมนตรีเศรษฐกิจและสังคมแห่งสหประชาชาติ (Economic and Social Council: ECOSOC) ECOSOC ใช้คำหลายคำเรียกสังคมเศรษฐกิจความรู้ เช่น Knowledge-Based Economy, Society Digital economy และ Information and knowledge society ในการประชุมและดำเนินการในเรื่องการพัฒนากับความร่วมมือระหว่างประเทศในศตวรรษที่ 21 โดยมีแนวทางหลักว่าความรู้และข้อมูลข่าว-สารเป็นหัวใจสำคัญของสังคมเศรษฐกิจความรู้และเป็นปัจจัยสำคัญในการกำหนดสิ่งต่างๆ คือ (1) การเปลี่ยนแปลงของการแบ่งงานระหว่างประเทศ (2) ก่อให้เกิดแบบแผนใหม่ของกิจกรรมทางเศรษฐกิจและปฏิสัมพันธ์ทางสังคม (3) ขีดความสามารถในการแข่งขันของระบบเศรษฐกิจและของบริษัทเอกชน (4) ก่อให้เกิดแบบแผนของการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจแนวใหม่ (5) ก่อให้เกิดสินค้าใหม่ที่ไม่เคยรู้จัก (6) สร้างงานชนิดใหม่ (7) ก่อให้เกิดวิถีชีวิตแนวใหม่ ทั้งนี้ การเข้าสู่สังคมเศรษฐกิจความรู้ขึ้นอยู่กับความเข้าใจระหว่างผู้นำชาติ บุคคลที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการตัดสินใจและประชาชนโดยส่วรรวม ดังนั้น ปัจจัยสำคัญที่จะก่อให้เกิดความสำเร็จในการเข้าสู่และพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญคือ (1) ภาวะผู้นำ (Leadership) (2) วิสัยทัศน์ (Vision) (3) การกำหนดนโยบายและกลยุทธ์ที่มีเอกภาพและประสานสอดคล้องกัน (Articulation of policies and a coherent strategy) (4) การดำเนินการที่มีประสิทธิภาพ ( Efficient implementation)
4. ความร่วมมือทางเศรษฐกิจเอเชีย-แปซิฟิค (Asia-Pacific Economic Cooperation: APEC) APEC ได้ให้ความหมายของสังคมเศรษฐกิจความรู้ (Knowledge-based economy) หมายถึง ระบบเศรษฐกิจที่ระบบการผลิต การกระจายสินค้า/บริการและการใช้ความรู้เป็นปัจจัยสำคัญสำหรับความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ การสร้างความมั่งคั่งและการจ้างงาน APEC ยังกล่าวอีกว่า Knowledge-based economy นั้น เป็นยิ่งกว่า New economy หรือ Information economy โดยที่ Knowledge-based economy ที่แท้จริงนั้น ทุกภาคของสังคมและระบบเศรษฐกิจต้องพึ่งพาความรู้สูง (Knowledge-intensive) มิใช่พึ่งพาเทคโนโลยีระดับสูงแต่เพียงอย่างเดียว และจากรายงาน "Building for The New Economy” ซึ่งเสนอต่อที่ประชุมอาวุโส APEC อย่างไม่เป็นทางการ (Informal SOM) ครั้งที่ 12 ณ ประเทศบรูไน ยังแสดงให้เห็นถึงแตกต่างและความเกี่ยวข้องระหว่าง Knowledge-based economy กับ New economy โดย New economy เน้นที่การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อนระบบเศรษฐกิจ ในขณะที่ Knowledge-based economy ให้ความสำคัญแก่การใช้ความรู้ในทุกภาคของระบบเศรษฐกิจ แต่ทั้งสองแนวคิดก็มีรากฐานจุดมุ่งหมายเดียวกัน ในอันที่จะเสริมสร้างมูลค่าเพิ่ม และประสิทธิภาพของระบบเศรษฐกิจ โดยความความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสารสนเทศได้เสริมให้แนวทางของ knowledge-based economy มีความเด่นชัดขึ้น จากการที่การแสวงหาและกระจายความรู้ได้รับการสนับสนุนจากการใช้คอมพิวเตอร์และอินเทอร์เนตที่มากขึ้น
การแบ่งกลุ่มองค์ประกอบและมิติของการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้เป็น 3 กลุ่ม ดังนี้
1. เป้าหมายของการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ หากประเทศหรือระบบเศรษฐกิจใดตัดสินใจที่จะพัฒนาไปสู่สังคมเศรษฐกิจความรู้แล้ว ขั้นตอนแรกคงจะต้องกำหนดเป้าหมายของการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ว่าจะเน้นเป้าหมายในเรื่องใดบ้าง เช่น ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจการพัฒนาแบบยั่งยืนและการขจัดความยากจน เป็นต้น
2. องค์ประกอบร่วมของการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ การพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาของประเทศพัฒนาแล้วและประเทศกำลังพัฒนาก็ตาม ได้มีองค์ประกอบและมิติร่วมหลายประการ อันได้แก่
(1) การกำหนดนิยามและขอบเขตความรู้และการพัฒนาความรู้ (Knowledge development) ซึ่งแต่ละประเทศต้องกำหนดนิยามและขอบเขตดังกล่าวให้สอดคล้องกับเป้า-หมายของการพัฒนา สภาพพื้นฐานทางการเมือง เศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม รวมทั้งสภาพปัญหาของประเทศหรือระบบเศรษฐกิจสังคมนั้น ๆ
(2) การกำหนดยุทธศาสตร์แห่งชาติว่าด้วย ICTs เพื่อการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ รวมทั้งการสร้างและพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านสารสนเทศแห่งชาติ (National information infrastructure / NII)
(3) การกำหนดยุทธศาสตร์การพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี รวมทั้งยุทธศาสตร์การวิจัยและพัฒนาสนับสนุนการสร้างความรู้ การใช้ความรู้และการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ รวมทั้งการสร้างเครือข่ายการวิจัยแห่งชาติ
(4) การกำหนดกลยุทธ์การศึกษา รวมทั้งกลยุทธ์เกี่ยวกับกระบวนการเรียนรู้และการเรียนรู้ตลอดชีวิต นอกจากนี้ ต้องมีนโยบายการพัฒนาทุนมนุษย์ ขีดความสามารถทางสังคม
(5) กลยุทธ์การพัฒนาพาณิชย์อีเล็กทรอนิกส์ (E-commerce) รวมทั้งการพัฒนาสังคมสารสนเทศ (Information society)
(6) การพัฒนาอุตสาหกรรมที่มีพื้นฐานของความรู้ (Knowledge-based industries/KBI) ซึ่งอาจมีประเด็นพิจารณา เช่น พิจารณาว่าจะพัฒนาอุตสาหกรรมใดบ้างไปสู่ KBI และจะพัฒนา KBI ให้มีสัดส่วนเท่าใดของโครงสร้างอุตสาหกรรมและของ GDP
(7) การสร้างและพัฒนาพลังและระบบการกระจายความรู้ (Knowledge distribution power/systems) ซึ่งจะต้องพิจารณาการสร้างเครือข่ายความรู้ (Knowledge network) เพื่อให้ทุกหน่วยของสังคมสามารถเข้าถึงความรู้ได้ รวมทั้งการพัฒนาระบบเรียนรู้ร่วมกัน (Knowledge sharing) และการจัดการความรู้ (Knowledge management)
(8) การสร้างและพัฒนาดัชนีความรู้ (Knowledge indicators) เพื่อชี้วัดความรู้ องค์ประกอบและระดับความก้าวหน้าในการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้
(9) กลยุทธ์และขั้นตอนการเปิดเสรีทางเศรษฐกิจและการค้า ซึ่งต้องพิจารณาถึงกลยุทธ์และขั้นตอน ตลอดจนเงื่อนไขในการเปิดเสรีทางเศรษฐกิจและการค้า เพื่อส่งเสริมประสิทธิภาพของระบบเศรษฐกิจ ขณะเดียวกันก็ไม่ให้การเปิดเสรีดังกล่าวมีผลเสียต่อระบบเศรษฐกิจและการค้าของประเทศ
(10) ความร่วมมือระหว่างประเทศ ในการพัฒนาความรู้และองค์ประกอบของการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ รวมทั้งการสร้างเครือข่ายความรู้ระดับโลก (World knowledge network)
(11) กลยุทธ์ใหม่ของอุตสาหกรรมและบริษัท รวมทั้งกลยุทธ์ใหม่ด้านการตลาด ซึ่งภาคธุรกิจและเอกชนต้องเตรียมความพร้อมและปรับตัวอย่างรวดเร็ว
3. องค์ประกอบอื่น ๆ ของการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้ องค์ประกอบและมิติอื่น ๆ ของการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจความรู้เป็นองค์ประกอบและมิติที่อาจจำเป็นหรือเหมาะสมกับประเทศหนึ่ง แต่อาจมีลำดับความสำคัญน้อยหรือเป็นขั้นตอนที่ยังอยู่ไกลเกินไปสำหรับประเทศอื่น ๆ องค์ประกอบอื่น ๆ เหล่านั้น เช่น
-เศรษฐกิจใหม่ (New economy) ซึ่งมีระดับการพัฒนาเศรษฐกิจและเทคโนโลยีสูง และเน้นมิติทางเศรษฐกิจเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งมิติการพัฒนาไปสู่เศรษฐกิจใหม่อาจเป็นระเบียบวาระของประเทศพัฒนาแล้ว ในขณะที่ประเทศกำลังพัฒนาอาจเลือกเพียงบางเรื่องของเศรษฐกิจใหม่ เช่นการทำธุรกิจอินเตอร์เนต มาเป็นระเบียบวาระในการพัฒนาของตน
-ระบบความรู้ทางการเกษตร (Agricultural Knowledge system/AKS) ซึ่งอาจมีความจำเป็นสำหรับประเทศกำลังพัฒนา ในขณะที่ประเทศพัฒนาแล้วอาจมีระเบียบวาระและจุดเน้นของการพัฒนา AKS ที่แตกต่างไปจาก AKS ของประเทศกำลังพัฒนา
-ความรู้กับการพัฒนาแบบยั่งยืน (Knowledge and sustainable development) ซึ่งโดยทั่วไปความรู้กับการพัฒนาแบบยั่งยืนจะเป็นหัวข้อหรือระเบียบวาระการพัฒนาของประเทศกำลังพัฒนา เช่น ความรู้กับสิ่งแวดล้อม ระบบสาธารณสุข ระบบข้อมูลทางการเงินการธนาคาร และการพัฒนาประชาธิปไตยและการบริหารการจัดการ (Governance) เป็นต้น
- มิติด้านการค้าระหว่างประเทศ และการเปิดเสรีหรือเจรจาความตกลงเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology Agreement) ซึ่งเป็นเรื่องที่แต่ละประเทศต้องตัดสินใจว่าจะเข้าร่วมการเจรจาและการเปิดเสรีหรือไม่ ในระดับใด
สังคมเศรษฐกิจความรู้ในประเทศไทย
ประเทศไทยเริ่มมีความตื่นตัวในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจใหม่มากขึ้น โดยทั้งภาครัฐและเอกชนต่างตระหนักถึงความสำคัญของการปรับตัวเพื่อเตรียมพร้อมรับกับความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งภาครัฐซึ่งจะต้องมีบทบาทสำคัญในการเตรียมความพร้อมดังกล่าวอย่างเป็นระบบ ซึ่งที่ผ่านมาได้ริเริ่มแผนงาน/โครงการต่าง ๆ ไปบ้างแล้ว โดยมีส่วนหนึ่ง ดังต่อไปนี้
• คณะกรรมการเทคโนโลยีสารสนเทศแห่งชาติ (National Information Technology Committee) จัดตั้งขึ้นในปี 2535 โดยระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศ โดยมี ฯพณฯ นายกรัฐมนตรีเป็นประธาน ซึ่งมีหน้าที่หลักคือเสนอแนะนโยบายและแผนพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศของประเทศต่อคณะรัฐมนตรี โดยมีการจัดตั้งคณะอนุกรรมการทั้งสิ้น 18 ชุด เพื่อให้ครอบคลุมการพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศของประเทศในด้าน ต่าง ๆ เช่น การพัฒนาบุคลากรด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ การสร้างบรรยากาศให้มีการนำเทคโนโลยีสารสนเทศเข้ามาใช้ในการดำเนินงานต่าง ๆ การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้าน โทรคมนาคม การปรับปรุงกฎหมายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง การส่งเสริมการผลิต การบริการ การวิจัยและพัฒนาให้มีเทคโนโลยีด้านสารสนเทศขึ้นในประเทศไทย
• การจัดตั้งคณะอนุกรรมการเพื่อกำหนดนโยบายพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ (ภายใต้คณะกรรมการนโยบายเศรษฐกิจระหว่างประเทศ – กนศ.) เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2540 ซึ่งทำหน้าที่ในการพัฒนา รวมทั้งกำหนดท่าทีและนโยบายของประเทศไทยในการเจรจาเรื่องพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ในเวทีการค้าระหว่างประเทศ โดยมีรองนายกรัฐมนตรีเป็นประธาน
• การจัดตั้งศูนย์พัฒนาพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Commerce Resource Center : ECRC) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวม เผยแพร่ข้อมูลและความคืบหน้าของพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ต่อสาธารณะ ตั้งแต่ระดับนโยบายจนถึงผู้ประกอบการและผู้บริโภค รวมทั้งสร้างความพร้อมในการพัฒนาบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์
• โครงการพัฒนากฎหมายเทคโนโลยีสารสนเทศ (โดยมติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันที่ 15 ธันวาคม 2541) เพื่อศึกษาและยกร่างกฎหมายที่จำเป็นต่อการพัฒนาเศรษฐกิจใหม่ของประเทศไทย 5 ฉบับ โดยมีศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (NECTEC) เป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินการ กฎหมายเหล่านี้ได้แก่
o ร่างพระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ และลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์
o กฎหมายลำดับรองของรัฐธรรมนูญ มาตรา 78
o กฎหมายเกี่ยวกับอาชญากรรมคอมพิวเตอร์
o กฎหมายเกี่ยวกับการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
o กฎหมายเกี่ยวกับการโอนเงินทางอิเล็กทรอนิกส์
• โครงการสร้างวิสัยทัศน์ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศสำหรับผู้บริหารระดับสูงในหน่วยงานภาครัฐ มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ข้าราชการระดับสูง (ระดับ 9 – 11) มีความรู้ความเข้าใจ มองเห็นความสำคัญและให้การสนับสนุนในการพัฒนาโครงการด้านเทคโนโลยีสารสนเทศภายในองค์กร โดย เชื่อมโยงการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเข้าไปในกระบวนการทำงานที่มีเป้าหมายอยู่ที่การบริหารจัดการที่มีประสิทธิภาพ และการบริการที่สร้างความพึงพอใจให้แก่ประชาชน
• โครงการพัฒนาสร้างอุตสาหกรรมผลิตอุปกรณ์โทรคมนาคม โดยมี NECTEC และ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติเป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินการ มี วัตถุประสงค์เพื่อออกแบบและพัฒนาสร้างต้นแบบอุตสาหกรรมของอุปกรณ์โทรคมนาคมไปผลิตเป็นอุตสาหกรรมเพื่อทดแทนการนำเข้าและเพื่อเป็นสินค้าส่งออก โดยมีเครื่องหมายการค้าเป็นของไทย (Thai Brand Name)
• โครงการสำนักบริการสารสนเทศภาครัฐ (สบทร.) หรือ Government Information Technology Service (GITS) เป็นโครงการตามมติคณะรัฐมนตรีเพื่อสร้างเครือข่ายสารสนเทศภาครัฐ (Government Information Network : GINet) ให้สามารถบริการด้านการสื่อสารข้อมูลให้ครอบคลุมทุกพื้นที่รหัสทางไกลทั่วประเทศไทยพร้อมกับการพัฒนาระบบสำคัญ ๆ ที่ต้องใช้งานระหว่าง หน่วยงานของรัฐ เช่น ระบบไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์แบบปลอดภัยและลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ การเชื่อมต่อเครือข่ายความเร็วสูงระหว่างหน่วยงาน การแจ้งเวียนเอกสารราชการ การปรับปรุงระบบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยงานสารบรรณ เป็นต้น
• โครงการเขตอุตสาหกรรมซอฟต์แวร์ (Software Park) ซึ่งมีวัตถุประสงค์ให้ประเทศไทยพัฒนาซอฟต์แวร์ขึ้นใช้เองและลดการนำเข้า
• โครงการเครือข่ายคอมพิวเตอร์เพื่อโรงเรียนไทยเฉลิมพระเกียรติ (School Net) เนื่องในวโรกาสฉลองงานเฉลิมพระชนมพรรษาครบ 72 พรรษาของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยมีเป้าหมายให้โรงเรียนมัธยมทุกโรงเรียนสามารถใช้อินเตอร์เน็ตหาความรู้ได้ อบรมครูและ นักเรียนให้รู้จักวิธีใช้และดูแลระบบ การบริการเครือข่าย ให้โรงเรียน 5,000 โรงเรียนเข้าระบบอินเตอร์เน็ตได้ฟรีจากทั่วราชอาณาจักร โดยไม่ต้องเสียค่าโทรศัพท์ทางไกล ทั้งนี้เพื่อเตรียมการ รองรับการใช้อินเตอร์เน็ตทั่วไป
นอกจากนี้ประเทศไทยยังเข้าไปมีส่วนร่วมในการพัฒนา E-Commerce ในเวทีระหว่างประเทศต่างๆ เช่น
• ความร่วมมือด้านอิเล็กทรอนิกส์ของอาเซียน (e-ASEAN Initiative) ที่ประชุมสุดยอดอาเซียนอย่างไม่เป็นทางการ ครั้งที่ 3 เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2542 ณ ประเทศฟิลิปปินส์ ได้เห็นชอบให้มีการดำเนินความร่วมมือด้านอิเล็กทรอนิกส์ของอาเซียน โดยเสนอให้มีการจัดตั้งเขตการค้าเสรีด้านสินค้า บริการ และการลงทุนที่เกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศและสื่อสาร ภายใต้ความตกลงด้านอิเล็กทรอนิกส์ของอาเซียน (e-ASEAN Agreement) โดยมีคณะทำงานเฉพาะกิจด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและอิเล็กทรอนิกส์ในอาเซียน ซึ่งคณะทำงานเฉพาะกิจดังกล่าว ได้ทำหน้าที่ศึกษานโยบายและดำเนินการสาระของโครงการอาเซียนอิเล็กทรอนิกส์ไว้ 5 เรื่องคือ (1) การวางโครงสร้างพื้นฐานด้านสารสนเทศของอาเซียน ซึ่งจะต้องมีการวางผังโครงข่ายสายเคเบิลใยแก้วนำแสง (ASEAN backbone) รวมถึงการสนับสนุนให้เกิดศูนย์กลางแลกเปลี่ยนข้อมูลของอาเซียน (2) การส่งเสริมและอำนวยความสะดวกในการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ โดยภาครัฐจำเป็นต้องดำเนินการผลักดันให้เกิดความมั่นใจในการใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ อาทิเช่น การมีกฎหมายรองรับ การมีระบบรักษาความปลอดภัยที่เป็นมาตรฐานสากล เป็นต้น (3) การเปิดเสรีด้านการค้า การบริการและการลงทุนในส่วนที่เกี่ยวข้องกับด้านอิเล็กทรอนิกส์ทั้งหมด โดยในด้านการค้าจะต้องลดภาษีศุลกากรสำหรับสินค้าที่เกี่ยวข้องให้เหลือร้อยละ 0 ทางด้านบริการจะเน้นการเปิดเสรีทางด้านบริการโทรคมนาคมและบริการวิชาชีพ ทางด้านการลงทุนจะเปิดให้ประเทศในอาเซียนสามารถลงทุนในด้านการสื่อสารอิเล็กทรอนิกส์ได้โดยเสรีมากขึ้น (4) ด้านสังคม จะเน้นให้เกิดสังคมอิเล็กทรอนิกส์กล่าวคือ สังคมอาเซียนจะสามารถใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์ได้อย่างมีประสิทธิภาพและทั่วถึง (5) การสร้างรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ โดยจะเน้นการให้บริการประชาชนโดยใช้สื่ออิเล็กทรอนิกส์มากขึ้น เช่น การเสียภาษีผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ การจดทะเบียนการค้า พิธีการศุลกากร
• สำหรับกรอบเอเปค ที่ประชุมรัฐมนตรีเอเปค ครั้งที่ 12 ระหว่างวันที่ 12-13 พฤศจิกายน ณ กรุงบันดาร์เสรี เบกาวัน ประเทศบรูไน ดารุสซาลาม ได้ให้ความสำคัญกับพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์อย่างมาก โดยเน้นให้มีการเพิ่มขีดความสามารถของสมาชิก การมีกฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค และการจัดทำกรอบกฎหมายที่สอดคล้องกัน โดยให้พิจารณานำเอากฎหมายของ UNCITRAL เป็น แม่แบบ นอกจากนั้น ไทยเสนอให้มีการรวบรวมสิ่งที่ได้ดำเนินการอยู่ในเอเปคในเรื่องเศรษฐกิจใหม่ เพื่อให้เห็นภาพรวมและสามารถจัดลำดับความสำคัญ และกำหนดทิศทางการดำเนินงานต่อไปได้ รวมทั้งให้มีการสำรวจความต้องการของประเทศสมาชิกกำลังพัฒนา เพื่อจัดทำกรอบ ความร่วมมือทั้งในระดับภูมิภาค และแผนงานของแต่ละสมาชิก ตลอดจนให้ประสานกับองค์การการค้าโลก เกี่ยวกับงานด้านพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ที่มีการดำเนินงานอยู่แล้วใน WTO ด้วย
(ที่มา: กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ Knowledge-Based Economy
http://www.dtn.moc.go.th/web/98/125/know.asp)
ในสังคมเศรษฐกิจความรู้ “ความรู้” เป็นปัจจัยสำคัญในการผลิตที่ก่อให้เกิดความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและการพัฒนาแบบยั่งยืน
ส่วนคำว่า “เศรษฐกิจใหม่” (New Economy) คือ ระบบเศรษฐกิจซึ่งมีชื่อเรียกต่างๆ กัน เช่น Digital Economy, Internet Economy, Impulse Economy
องค์ประกอบสำคัญในการส่งเสริมสังคมเศรษฐกิจความรู้ คือ
1. ด้านเศรษฐกิจ
2. ด้านระบบการคิดค้นสิ่งใหม่ๆ
3. ด้านการศึกษา
4. ด้านโครงสร้างพื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับสารสนเทศ
ศูนย์รวมความรู้ห้องสมุดโรงเรียน ประกอบด้วย เนื้อหาความรู้ในแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้ และการแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่างกัน เป็นการให้ความรู้พื้นฐานแก่นักเรียนได้ทบทวนบทเรียน และใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์